Margret is peuterconsulent bij Voorschoten Voor Elkaar

Hoe zorg je ervoor dat alle kinderen met hetzelfde niveau aan de basisschool beginnen? Die vraag is de afgelopen jaren door de toenemende kansenongelijkheid steeds belangrijker geworden. Vanuit Voorschoten Voor Elkaar staat peuterconsulent Margret gezinnen bij om dit voor elkaar te krijgen.

Anne van den Dool

Voor veel kinderen is het niet meer dan normaal: op je tweede ga je naar de peuterspeelzaal, waar je alvast wordt voorbereid op het basisonderwijs. Dat systeem is in het buitenland minder bekend, weet Margret, sinds ruim vier jaar sociaal werker bij Voorschoten Voor Elkaar. Een van haar rollen is die van peuterconsulent: ze maakt gezinnen bewust van het Nederlandse aanbod voor kinderen tussen twee en zes jaar.

Dat aanbod is met name voor vluchtelingen erg belangrijk, weet Margret: wanneer kinderen uit deze gezinnen niet naar de peuterspeelzaal gaan, starten ze met een achterstand aan hun basisschoolcarrière. “Kansengelijkheid begint met goed onderwijs. Daarom ga ik zo vroeg mogelijk met ouders in gesprek over de mogelijkheden.”

Het gaat vooral om kwetsbare gezinnen, waar vaak meer speelt: er leven geldzorgen, ouders liggen in scheiding of er zijn opvoedproblemen. In het geval van vluchtelingen en statushouders spelen daarnaast vaak angstgevoelens en oorlogstrauma’s mee, weet Margret. “Zulke gezinnen zijn soms al een paar jaar in Nederland, maar zijn steeds verhuisd van het ene asielzoekerscentrum naar het andere. Daardoor hebben ze niet goed kunnen wortelen. Sommige kinderen zijn daar zelfs geboren. Hoe graag hun ouders ook willen, zij kunnen hun kinderen de taal niet leren.”

Maatwerk

Margret komt met deze gezinnen in aanraking via de Jeugdgezondheidszorg. “Eén gesprek is niet genoeg om deze gezinnen te motiveren: daar is een langer traject voor nodig. Ik begin altijd met een huisbezoek, zodat ik weet hoe het er daar aan toegaat. Slapen kinderen met zijn vieren op een kamer en hebben ze daardoor last van slaap- en concentratieproblemen? Dan zoeken we samen naar een oplossing. Wel ben ik voorzichtig met mijn conclusies. Laatst was ik bij een Syrisch gezin dat geen meubels had. Toen ik doorvroeg, bleek dat niet uit armoede te zijn: in Syrië leefden ze ook zo.”

Voorheen nam Margret ook weleens ongevraagd speelgoed voor de kinderen mee, maar daar is ze mee gestopt. “Ik zag te vaak dat het niet werd gebruikt of zelfs werd weggegooid. Blijkbaar past het niet altijd bij de ideeën die binnen het gezin leven. Mijn hulp mag geen bemoeizucht worden.”

Margret zoekt voor ieder gezin naar een passende oplossing. “Als ik een bepaald probleem zie, kan ik ook andere collega’s, bijvoorbeeld van geldzorgen, inschakelen. Ook werken we samen met de Voedselbank en Vluchtelingenwerk. Die laatste organisatie richt zich meer op de ouders, wij op de kinderen. Anders dan Vluchtelingenwerk heb ik helaas geen tolk tot mijn beschikking; ik moet me met handen en voeten verstaanbaar maken en veel ouders gebruiken een vertaalapp.”

Aan de hand

Peuters die extra aandacht nodig hebben, mogen gratis twee extra dagdelen per week naar de peuterspeelzaal, waar zij en hun ouders altijd zeer hartelijk worden ontvangen. “Ik neem ouders en kinderen letterlijk aan de hand om ze daar te krijgen. Het  blijft natuurlijk een keuze van de ouders : kinderen zijn pas vanaf vijf jaar leerplichtig. Wel kunnen we samen naar andere mogelijkheden zoeken: ik wijs ze bijvoorbeeld op het gratis lidmaatschap van de bibliotheek en op de VoorleesExpress, waarbij een vrijwilliger thuiskomt om voorlezen een plek te geven in het gezin.”

Margret volgt de gezinnen zo lang als nodig is. “Ik houd contact met de leidsters van de peuterspeelzaal om te kijken hoe de kinderen het doen. Rond hun derde levensjaar begeleid ik de ouders bij de schoolkeuze. Wanneer de kinderen daar eenmaal zijn begonnen, houd ik in de gaten of ze goed zijn geland.”

Vervolgens is het tijd om ze los te laten. “Dat vind ik soms moeilijk, maar dat ze mijn hulp niet meer nodig hebben, is natuurlijk juist een goed teken. Sinds enkele jaren hebben we het project Wegwijs op school, waarbij ouders van klasgenootjes zich als maatje over het gezin ontfermen. Dat geeft me een gerust gevoel.”

Dankbaar

De gezinnen zijn altijd dankbaar voor Margrets inzet. “Ze zijn heel blij met alles wat ik ze bied. Ze vragen vaak of ik nog eens langskom of blijf even. Ik waardeer die wederkerigheid, maar probeer het ook niet te ver te laten gaan. Uiteindelijk is het vooral belangrijk dat ze zelfstandig worden, bijvoorbeeld door hulp in te schakelen van hun familie, vrienden, buren of andere mensen uit hun netwerk.”

Margrets functie als peuterconsulent past perfect binnen haar takenpakket. “Ik probeer vragen van gezinnen op te pakken voordat het problemen worden. Waar mogelijk koppel ik ze aan elkaar en organiseer ik groepssessies, zodat ze elkaar verder kunnen steunen. Ook probeer ik uit te dragen dat het begrijpelijk is dat je als ouder kwetsbaar en onzeker bent. Kinderen opvoeden is een flinke klus, zeker in deze tijd, met de klimaatcrisis, de oorlogen om ons heen, de uitdagingen van sociale media en de hoge druk om alles zo goed mogelijk te doen. Ik wil hen laten ervaren dat ze niet de enigen zijn die het soms moeilijk hebben.”